3 november 2021
Een doordeweekse ochtend op een weiland in de buurt van Tilburg. Het bleke zonnetje schijnt door de wolken. In het gras staan mensen in tweetallen, met de ruggen tegen elkaar, naar een punt in het landschap te staren. Ze doen mee aan de masterclass ‘Biodiversiteit en zonneparken’, die Energietuinen Nederland samen met het Groen Ontwikkelfonds Brabant en kunstenaarscollectief De Turnclub in het kader van de Landschapstriënnale 2021 organiseert.
De deelnemers in het weiland zijn vertegenwoordigers van overheden, zonneparkontwikkelaars, energiebedrijven, onderzoeksinstituten en maatschappelijke organisaties. Onder begeleiding van bioloog Arita Baaijens worden ze bewust gemaakt van het landschap en de omgeving. Het activeren van de zintuigen zorgt voor een intense beleving van het landschap. Die beleving kan later op een ‘waardenkaart’ worden genoteerd. Deze belevingswaardenkaart is een aanvulling op de topografische kaarten, die veelal bij zonneparkprojecten als uitgangspunt worden genomen. Hiermee krijgen immateriële waarden als biodiversiteit en landschap een duidelijkere stem bij besluitvorming rond zonneparken.
In de middag krijgen de deelnemers een heel andere opdracht. Onder leiding van jurist Jan van de Venis start een gedachtenexperiment. “Bedenk de mooist mogelijke toekomst voor de komende zeven generaties. Visualiseer deze gedachte en draai je in gedachten om, met de blik naar het heden. En vraag je vervolgens af welke acties vandaag de dag nodig zijn om die toekomst te realiseren.” Opvallend is de relatieve eensgezindheid over die mooie toekomst: veel groen binnen en buiten de stad, klimaatbewust, innovaties en technologische vooruitgang, veel saamhorigheid en sociale eensgezindheid, veel lokaal georganiseerd. Over de weg naar die mooie toekomst lopen de ideeën wel uit elkaar. De boodschap van dit experiment is dat we bij de keuzes van vandaag de rechten van toekomstige generaties moeten meewegen, zodat ook zij kunnen genieten van biodiversiteit en een gezond leefmilieu.
De deelnemers zijn enthousiast over de masterclass. Ze hebben geleerd hoe je immateriële waarden kunt meenemen in de besluitvorming over zonneveldlocaties door samen met omwonenden, stakeholders en beslissers ter plekke de natuur en het landschap te beleven. Daarnaast hebben ze inzicht gekregen in hoe het toetsen van de effecten voor toekomstige generaties kan leiden tot een meer robuuste en gedragen besluitvorming.
Deze masterclass is een vervolg op de digitale inspiratiesessie ‘Samen werken voor energie en biodiversiteit’. Biodiversiteit kan én moet een veel prominentere rol krijgen bij de ontwikkeling van nieuwe zonneweides. Dat kán ook, als we er maar op een andere manier naar durven kijken. Dat was de belangrijkste conclusie van de eerste sessie tijdens de Landschapstriënnale 2021.
